اصول اولیه خلاقیت

به طور کلی خلاقیت فرایندی است که طی زمان ادامه داشته و ابتکار، انطباق‌پذیری و تحقق از خصوصیات بارز آن به شمار می‌آیند و می‌تواند جوابگویی برای مشکلات باشد.

 

برخی از محققان اصولی برای مشخص شدن مرزهای خلاقیت تعریف نموده‌اند: اول اینکه خلاقیت متضمن پاسخ یا مفهومی نو باشد یا آنکه احتمال وقوع آن بسیار کم باشد. اما باید توجه داشت که نو بودن و اصالت با آنکه شرط لازم خلاقیت است اما کافی نیست. زمانی یک پاسخ را می‌توان بخشی از یک فرایند خلاقیت به شمار آورد که تا اندازه‌ای با واقعیت مطابقت داشته یا اصولاً واقعی باشد. دوم خلاقیت باید گره‌ای را بگشاید یا با وضعیتی تناسب داشته و یا مقصود معینی را برآورد. سوم، خلاقیت واقعی مشروط به دوام آن بینش ابتکاری، ارزیابی و تفسیر و رشد آن باشد. در جمله‌ای کوتاه می‌توان اینگونه بیان کرد «خیلی‌ها ایده‌های خوب دارند اما عده کمی آنها را عملی می‌کنند». همچنین یکی از عواملی که معمولاً با خلاقیت مربوط می‌دانند موضوع هوش است. 

 

 

خلاقیت

در جهان امروز بالاترین و بهترین تولید برای کشورهایی که بخواهند حرف اول را در دنیا داشته باشند تولید فکر نو و ایده است و این امر به خوبی ضرورت توجه به خلاقیت و پرورش آن را در کودکان و نوجوانان نشان می دهد. خلاقیت موهبتی است که در تمام انسان ها بالقوه موجود است اما ظهور و گسترش آن مستلزم شرایط مناسب است .

لفرانکویس خلاقیت را به عنوان کنجکاوی، اشتیاق به کشف و آزمایش کردن، تولید پاسخ های جدید به مسأله، حساسیت به مساله و توجه به رفتار خلاق خود تعریف می کند. خلاق بودن یعنی پدیده های عالم را متفاوت از دیگران دیدن همانند نیوتن وقتی که سیب از درخت بر زمین می افتد او چرخش سیب را به گونه متفاوت­تر از دیگران می­بیند و به دنبال طرح مساله و پاسخ به چرایی افتادن سیب از درخت می شود.

تحقیقات انجام شده در زمینه خلاقیت با آموزش نشان می دهد بر خلاف نظریه پردازان گذشته که خلاقیت را فرآیندی ارثی و ذاتی تلقی می کردند، خلاقیت را می توان به افراد به ویژه به کودکان و نوجوانان آموزش داد به عبارت دیگر بر خلاف تصور عامه مبنی بر این که فقط افراد معدودی خلاق بدنیا می آیند واقعیت این است که همه با این استعداد پا به این دنیا می گذارند و این آموزش و تجربه است که می تواند زمینه های شکوفایی و غنا بخشیدن هر چه بیشتر به این استعداد را فراهم آورد. از این رو در کشورهایی که از آموزش و پرورش پویا برخوردارند پرورش خلاقیت به عنوان یکی از مهمترین هدفها ی آموزش و پرورش مورد توجه قرار گرفته است.

 

ویژگی های افراد خلاق

۱- در کار اندیشیدن تا جایی که ممکن است از قالب و چهارچوب می گریزند.

۲-به وضع موجود رضایت نمی دهند و طالب تغییر هستند.

۳-درمواجه با مشکلات از خود صبر و مداومت بیشتری نشان می دهند و به دنبال راه حل مشکل می­گردند.

۴-از شخصیتی پویا و استقلال طلب برخوردارند.

۵-در برخورد با پدیده ها کنجکاو هستند.

۶-فرد خلاق جهت دستیابی به ناشناخته­های خود تلاش مضاعفی از خود نشان می­دهند.

۷-قدرت ریسک و خطر پذیری بالایی دارند.

۸- عقاید خود را هر چند مخالف دیگران باشد مطرح می­کند.

۹-از شکست مایوس نمی­شوند.

۱۰-معمولا درونگرا هستند.

 

رشد خلاقیت در بچه ها

برای پرورش خلاقیت در کودکان می بایست به تمام ابعاد وجودی آنان اعم از بعد عاطفی، اجتماعی، شناختی، آموزشی و…. توجه شود. پرورش خلاقیت با عوامل محیطی مثل خانواده و اجتماع رابطه تنگاتنگی دارد. از جمله عواملی که در پرورش خلاقیت دخالت دارند می توان موارد زیر را نام برد.

۱-فراهم آوردن محیط غنی از فرهنگ

۲- برقراری جو عاطفی مناسب بین افراد خانواده

۳-ضمن توجه به تخیلات بچه ها، آن­ها را به سوی واقعیت سوق دادن

۴-توجه به پرورش حواس پنج­گانه بچه­ها

۵-فراهم آوردن محیطی که امکان اشتباه کردن­، تجربه کردن و ریسک کردن را به بچه ها بدهد.

۶-بردن بچه­ها به دامن طبیعت، نمایشگاه­های هنری، موزه­ها، کارخانه­ها و….

۷-استفاده از اسباب بازی های فکری و ساختنی که بچه ها بتوانند ایده های مختلف را روی آن پیاده کنند مانند : استفاده از انواع پازل­ها، مدل­سازی، جدول­ها و…..

۸-انجام کاردستی، استفاده بهینه از وسایل دور ریختنی، تهیه کلاژ و……

۹-تشویق بچه­ها به داشتن اندیشه­های بکر و تازه

۱۰- توجه به سوالات عجیب و غیرمعمول بچه­ها

۱۱- توجه و احترام به عقاید و پیشنهادهای بچه­ها

۱۲- عدم مقایسه بچه­ها با هم

۱۳-قصه گفتن، اجرای نمایش، شرکت بچه­ها در گروه های شعر و موسیقی

۱۴-حذف تنبیهات بدنی

۱۵-تشویق بچه­ها به دستکاری اشیاء و عقاید

 

عوامل سرکوب خلاقیت

پرورش خلاقیت بدون توجه به پرورش شخصیت چندان مفید نیست. اعتماد به نفس پایین، نبود پشتکار، اضطراب، حساس نبودن به پدیده­ها، تمایل به همرنگی و یکنواختی فکر از عواملی به شمار می روند که راه مسیر اندیشه خلاق را سد می­کند.

 

خانه ی ما

خانه خلاقیت  مادر و  کودک فعالیت‌های خود را با سوگیری شکوفایی و پرورش تفکر خلاق تعریف نموده و خود را مسئول ایجاد محیط و زمینه مناسب جهت بروز و ظهور خلاقیت در کودکان  به عنوان نسل فردای ایران اسلامی می‌داند و سعی دارد با یاری نیروهای متخصص و متعهد خویش به کسب این هدف والا اقدام کند. خانه خلاقیت مکانی است  جهت پرورش خلاقیت، نوآوری، اندیشه سیال و تیز محیطی است جهت کشف استعدادهای نهان و بالقوه کودکان در جهت تربیت نسلی مبتکر، خودشکوفا، معتمد به خویش و متعهد به ارزشها و آرمانهای والای انسانی.